Co to jest fotowoltaika i czy warto w nią inwestować?

Z każdym dniem przybywa osób, które widzą jak mocno ludzka ingerencja w środowisko naturalne zniszczyła je, dlatego poszukują nowych alternatywnych rozwiązań pozyskiwania odnawialnych źródeł energii. Coraz popularniejsza stała się idea wykorzystywania „fotowoltaiki” do pozyskiwania darmowej energii elektrycznej. W poniższym artykule opowiemy czym tak naprawdę jest fotowoltaika, jak działa i czy warto w nią inwestować.

Działanie paneli fotowoltaicznych

Foton, czyli najmniejsza jednostka światła, w kontakcie z ogniwem fotowoltaicznym jest pochłaniana przez krzem i wybija elektron ze swojej pozycji, automatycznie zmuszając go do ruchu. To zjawisko potocznie zwane jest przepływem prądu elektrycznego. Przy zastosowaniu złącza półprzewodnikowego typu p – n, uzyskujemy możliwość połączenie się z siecią energii elektrycznej, co sprawia, że energia świetlna zostaje przekształcona w energię elektryczną. Aby stale produkować prąd, panele muszą mieć zainstalowany falownik, który zmieni prąd stały paneli na prąd przemienny.

O czym pamiętać przy zakładaniu instalacji fotowoltaicznej?

Uwzględnienie położenia budynku względem głównych kierunków, czyli na półkuli północnej panele powinny być skierowane w stronę południową, a na półkuli południowej w stronę północą. Ważny jest również kat nachylenia dachu i możliwe przeszkody, które umożliwiałyby okresowe zacienienia, a co za ty idzie zmniejszyłyby efektywność pracy paneli. Jeśli instalacja będzie ustawiona w miejscu o ciągłym i wysokim zacienieniu, może stracić standardową gwarancję. Dodatkowo panele, które są połączone szeregowo powinny być zawsze ustawione pod tym samym kątem i w tym samym kierunku, by nie utracić swojej mocy, spowodowaną dostępnością światła.

Formy rozliczania się z siecią energetyczną

Istnieje możliwość magazynowania prądu w sieci energetycznej, to znaczy, że kiedy wytwarzamy więcej energii, niż jesteśmy w stanie zużyć, trafia ona do sieci. W momencie, kiedy panele pracują na zmniejszonych obrotach (np. w nocy czy w zimie), aż 80% tej energii wraca do nas, by podtrzymać prawidłowe funkcjonowanie instalacji. Na jakich więc zasadach należy się rozliczać?

Jeśli z rożnych powodów nasze panele wytworzyły mniej prądu, niż zostało przez nas wykorzystane, należy zgłosić się do sieci energetycznej i tam wyliczą ile pieniążków trzeba będzie zapłacić za dodatkowo pobraną energię i obsługę sieci.
Kiedy bilans wyszedł zerowy, to znaczy panele wygenerowały tyle energii, ile zostało wykorzystanej, więc spółce energetycznej płaci się tylko i wyłącznie za obsługę sieci.
Nadmiar energii elektrycznej może być oddany lub sprzedany do sieci energii elektrycznej.

Zalety fotowoltaiki

Ogromną zaletą korzystania z paneli fotowoltaicznych jest niewątpliwie fakt, że wytworzona czysta i zielona energia jest niewyczerpalna i sprzyja ochronie środowiska, w przeciwieństwie do obecnie wykorzystywanych paliw kopalnianych, których zasoby są mocno ograniczone.
Warto zaopatrzyć się w panele fotowoltaiczne, ponieważ już po 7 latach od ich montażu inwestycja zaczyna się zwracać i to z dużą nawiązką.
Kolejnym plusem to, że taką energię elektryczną można użytkować na bieżąco, magazynować oraz zarabiać na sprzedaży jej nadwyżki, w zależności od rodzaju zamontowanej instalacji fotowoltaicznej.
Dodatkowo takie rozwiązanie pozwala zmniejszyć rachunki za ogrzewanie wody i domu.
Panele są bezobsługowe, to znaczy, że nie musimy przy nich nic majsterkować oraz posiadają 25 – letnią gwarancję, ale są w stanie posłużyć nawet przez 40 – 50 lat.
Wysoką odporność na różne warunki pogodowe zawdzięczają swej budowie, a dokładnie warstwie ochronne składającej się ze szkła hartowanego, które jest nawet 5 razy trwalsze niż jego zwykła wersja.
Ich konserwacja również nie jest zbytnio skomplikowana i wymagająca. Jeśli jednak chcemy zadbać o ten szczegół, można podpisać umowę na konserwację z instalatorem paneli fotowoltaicznych, który 1 – 2 razy do roku sprawdzi ich stan.
Rozwój technologii sprawił, że można założyć zdalny monitoring naszej instalacji fotowoltaicznej, co pozwoli na szybkie reagowanie na pojawiające się nieprawidłowości.
Wsparcie, w postaci programów dofinansowania.
W przypadku sprzedaży nieruchomości, obecność instalacji fotowoltaicznych na dachu, zwiększa jej wartość kilkukrotnie.
Jest to najpewniejsza i najbezpieczniejsza inwestycja finansowa, ponieważ zapewnia stałe, a nawet rosnące oszczędności.
Ciekawostką może być fakt, że najdłużej działająca elektrownia fotowoltaiczna działa niestrudzenie i prawidłowo od ponad 60 lat

Wady paneli fotowoltaicznych

Niestety tak jak w każdym urządzeniu, tak i tutaj można dopatrzeć się pewnych wad, na które trzeba zwrócić uwagę przed rozpoczęciem inwestycji. Mowa tu o falowniku, czyli elemencie budowy panela fotowoltaicznego, którego żywotność na ten moment wynosi ok 10 lat, a jego wymiana jest dość kosztowna (ok 6000 zł) i musi zostać wykonana w bardzo krótkim czasie, by nie dopuścić do strat energii elektrycznej. Na jego miejsce zleca się montowanie mikroinwenterów, których żywotność wynosi mniej więcej tyle ile ochrona gwarancyjna.

Jeżeli panele zostaną ułożone w zły sposób, ich wydajność spadnie i będzie wynosić tyle co najsłabsze jego ogniwo. Umiejscowienie fotowoltaiki w mało korzystnym miejscu, pochmurne niebo również mogą wpłynąć na zmniejszenie ilości pobieranej energii.
Jeśli chodzi o grubsze warstwy śniegu, czasami może zajść potrzeba odśnieżenia ich, ale pod wpływem ciepła powinien on się raczej sam roztopić.
W miejscach, gdzie zanieczyszczenie powietrza jest wysokie również należy mieć na uwadze fakt, że może zajść potrzeba wyczyszczenia paneli z kurzu czy brudu.

Przepisy ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE)

Panele fotowoltaiczne w świetle prawa uznawane są za urządzenia budowlane, co sprawia, że nie zamiaru montowania ich na dachu nie trzeba nigdzie zgłaszać oraz nie potrzeba na to żadnego pozwolenia. Sprawa nieco skomplikowała się w momencie, kiedy wysokość takiej instalacji przekroczyła 3 metry. Wtedy podlegała ona obowiązkowemu zgłoszeniu organowi administracji architektoniczno – budowlanej (art. 30 ust. 1 pkt 3). Jeżeli moc instalowanego urządzenia przekraczoła 50 kW, obowiązkowe było uzyskanie pozwolenia na jego budowę, zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 16 prawa budowlanego.

Obecnie przepisy te zostały zaktualizowane, co wprowadziło nowe limity mocy dla poszczególnych instalacji fotowoltaicznych. Mikro instalacje obecnie mogą pracować na nocy do 50 kW. Natomiast moc małych instalacji znajdować się ma w zakresie 50 – 500 kW. Dzięki nowelizacji w obu przypadkach nie jest już potrzebne pozwolenie władz na wytwarzanie energii elektrycznej.

Dofinansowania unijne

Unia Europejska nałożyła na Polskę obowiązek zapewnienia 15% – ego udziału Odnawialnych Źródeł Energii w gospodarce pozyskiwania energii. Dzięki temu powstały następujące programy wspierające państwo, dążące do osiągnięcia wyznaczonego celu:

A. Regionalne Programy Operacyjne – pieniądze przeznaczone na realizacje tego celu rozdzielane są poszczególnym regionom, przez władze wojewódzkie, po szczegółowej analizie potrzeb i możliwości danych miejsc. Większość środków pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

B. BOCIAN – program ten skierowany jest przede wszystkim do przedsiębiorców, których moc instalacji znajduje się w granicach 40kw – 1mW. Ważne jest to, aby inwestycje nie przekraczały 10 – krotności mocy zainstalowanej dla każdego ze źródeł OZE. Uczestnicy projektu mogą uzyskać pożyczkę w wysokości nawet 85% kosztów inwestycji.

C. PROSUMENT – ten program ma za zadanie pomóc każdej osobie fizycznej zmniejszyć ilość wytwarzanego CO2. Uczestnictwo w tym programie daje możliwość dofinansowania przedsięwzięcia, w wysokości 40%.

Ulgi wynikające z użytkowania fotowoltaiki

Wedle rozporządzania Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 29 grudnia 2018 r., od 1 stycznia 2019 r. osoby fizyczne mają prawo odliczyć sobie poniesione wydatki (np. zakup ogniwa fotowoltaiczne wraz z osprzętem, a także za ich montaż) od podatku dochodowego. Kwota ta nie może przekraczać 53 tys. zł, a jeśli odliczona kwota nie będzie pokrywać się z tą znajdującą się w rocznym dochodzie podatnika, a kwota odliczenia nieznajdująca pokrycia w rocznym dochodzie podatnika, będzie ona podlegać odliczeniu w kolejnych latach, na okres nie dłuższy niż 6 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek.

Podsumowanie

Pomimo kilku wymienionych powyżej wad, idea posiadania darmowego prądu i dzielenia się nim z innymi jest bardzo ciekawa, a dodatkowo wpływa pozytywnie na środowisko naturalne. Na początku jest to dość kosztowna inwestycja, jednak już po kilku latach zwróci się z nawiązką. Aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji pracy źle zamontowanych lub uszkodzonych paneli fotowoltaicznych, należy podjąć współpracę z profesjonalną firmą, posiadającą ku temu odpowiednie kwalifikacje, wiedzę, umiejętności i doświadczenie. Wprawiony fachowiec będzie w stanie od razu rozpoznać problem i znaleźć wyjście z tej sytuacji, zaproponuje również odpowiednie rozwiązanie, dostosowane do potrzeb budynku i jego użytkowników.